Hướng dẫn cách trồng bí đỏ leo giàn tránh ngập úng

Bí đỏ là loại cây dây leo, thân thảo, có tua cuốn. Thời gian sống của cây thông thường là khoảng 1 năm. Thân cây bí đỏ mọc bò, được bao phủ bởi một lông dày và thường có rễ ở những đốt thân.

Lá của bí đỏ cũng khá giống với lá của bí đao những kích thước lớn hơn, có hình trái tim, cuống dài 10 – 20cm và mọc so le nhau. Cả hai mặt lá đều được bao phủ bởi lớp lông mịn. Hoa có màu vàng, kích thước khá lớn. Trên một cây có thể có cả hoa đực và hoa cái, trong đó hoa đực có cuống dài hơn, hoa có kích thước lớn hơn còn hoa cái thì có cuống ngắn, bên trong chứa nhiều noãn.

Quả bí đỏ cũng có kích thước to, cùi dày, hình dạng bên ngoài thường tròn bẹt hoặc tròn dài. Cuống của quả có 5 cạnh. Bên trong quả có chứa rất nhiều hạt hình trứng, màu trắng xám. Những hạt này có thể đem đi gieo trồng được.

Về giá trị dinh dưỡng, bí đỏ có chứa rất nhiều vitamin cùng các khoáng chất khác, cụ thể trong bí đỏ có chứa chất xơ, protein, kali, sắt, các loại vitamin C, E, K và đặc biệt là vitamin A,… Bên cạnh đó, quả bí đỏ cũng chứa rất ít calo.

Chính vì thế, bí đỏ là một loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, được sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn ngon trong các bữa cơm hằng ngày của các gia đình Việt như bí đỏ hầm, bí đỏ nấu canh, bí đỏ xào hay thậm chí là chế biến thành các món tráng miệng như chè, sữa, bánh ngọt,… Lá và ngọn của bí đỏ có thể sử dụng như một loại rau xanh. Hạt bí đỏ cũng có thể ăn được, người ta thường sử dụng hạt bí đỏ để trên đĩa kẹo thiết đãi khách vào dịp Tết Nguyên Đán. Theo Y học cổ truyền, những bộ phận khác của bí đỏ (thân, rễ) cũng có thể sử dụng để làm các loại thuốc chữa bệnh.

Đối với sức khỏe con người, bí đỏ sẽ có những công dụng cụ thể sau:

– Tăng cường hệ miễn dịch: Bí đỏ cung cấp rất nhiều loại vitamin, có khả năng chống lại nhiễm trùng, tăng cường niêm mạc ruột và cũng giúp cơ thể tăng cường khả năng miễn dịch, giúp các vết thương nhanh lành hơn.

– Tăng cường thị lực: Bí đỏ có thể chống lại sự thoái hóa điểm vàng, giảm nguy cơ mất thị lực và ngăn chặn những gốc tự do có thể gây hại cho các tế bào mắt.

– Giúp làn da luôn khỏe mạnh: Các chất oxy hóa có trong bí đỏ sẽ bảo vệ các tế bào của làn da của bạn khỏi các tia UV độc hại, tăng khả năng phòng vệ cho da.

– Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Ăn bí đỏ có thể cải thiện huyết áp và mức cholesterol, giúp cơ thể giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.

– Hỗ trợ giảm cân rất hiệu quả: Bí đỏ chứa rất ít calo, cung cấp nhiều chất xơ, giúp bạn giảm sự thèm ăn nên đây có thể coi là loại thực phẩm giúp bạn giảm cân rất tốt.

Đất trồng

Để trồng bí đỏ, bạn chỉ cần chọn những loại đất tơi xốp, giàu các chất dinh dưỡng, khả năng thoát nước tốt và không chứa mầm bệnh là được. Bạn có thể trộn thêm phân chuồng hữu cơ ủ hoai mục, xơ dừa, tro trấu vào đất trồng bí đỏ. Nếu có điều kiện, bạn có thể đến những cửa hàng vật tư nông nghiệp để chọn mua các loại đất trồng có sẵn.

Hạt giống

Hạt giống bí đỏ được bày bán rất nhiều ở các cửa hàng vật tư nông nghiệp, cây giống. Tuy nhiên, để có thể mua được những hạt giống bí đỏ chất lượng với tỷ lệ nảy mầm cao, bạn nên chọn mua ở những cơ sở uy tín, có nguồn gốc xuất xứ và thương hiệu rõ ràng. Hoặc bạn cũng có thể lấy hạt từ những quả bí đỏ vụ trước đều được.

Dụng cụ trồng

Tất nhiên, cây bí đỏ sẽ phát triển tốt nhất nếu được trồng trực tiếp trên đất vườn. Tuy nhiên, bạn cũng có thể trồng bí đỏ trong thùng xốp, bao xi măng ở trên sân thượng hoặc ban công giống như việc trồng dưa lưới, dưa hấu. Nếu vậy, bạn cần chọn những thùng xốp, bao xi măng có kích thước lớn, đủ không gian để rễ phát triển và phải có lỗ thoát nước.

Trước khi gieo, bạn cần ngâm hạt bí đỏ trong nước ấm (nhiệt độ khoảng 30 – 35 độ C) trong vòng khoảng 6 – 8 giờ đồng hồ. Sau đó, bạn vớt hạt giống ra, rửa sạch rồi đem ủ vào khăn ẩm (nhiệt độ 20 – 25 độ C) trong vòng 1 đêm. Kiểm tra xem hạt giống đã nứt nanh thì đã có thể đem đi gieo.

Bạn nên gieo hạt trong khay ươm hoặc bầu đất, tạo lỗ sâu khoảng 1cm rồi cho hạt bí đỏ vào, cho 1 – 2 hạt giống vào một lỗ rồi phủ lớp đất mỏng lên. Tưới nước để đảm bảo hạt giống có đủ độ ẩm.

Khoảng 7 – 10 ngày sau, cây đã nảy mầm, bắt đầu sinh trưởng và có khoảng 2 – 3 lá thì có thể đem đi trồng. Tạo một lỗ sâu vừa đủ, đặt cây bí đỏ con vào, lấp đất lại rồi tưới nhẹ.

Tưới nước

Trong những ngày nắng, bạn có thể tưới nước cho bí đỏ 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng sớm hoặc chiều tà. Những ngày mưa thì bạn có thể hạn chế hoặc ngưng hẳn việc tưới nước. Do khả năng chịu ngập úng của bí đỏ khá kém nên bạn cần lưu ý, có các biện pháp thoát nước cho cây nếu trời có mưa lớn. Tuyệt đối cũng không được tưới nước quá nhiều.

Bón phân

Sau khi trồng khoảng 15 ngày, bạn có thể vun gốc và bón thúc cho cây bí đỏ bằng cách pha loãng đạm vào nước tưới cây.

Khi cây bí bò dài khoảng 1m, bạn có thể sử dụng phân chuồng hữu cơ ủ hoai để bón cho cây, giúp rễ cây bám sâu vào lòng đất.

Khi cây trồng được khoảng 2 tháng thì bạn có thể sử dụng phân NPK, đạm, kali và urê pha với nước để bón cho cây, giúp cây tăng cường dưỡng chất để ra hoa và đậu quả.

Ngoài ra, cần căn cứ vào tình trạng cụ thể của cây để đưa ra chế độ bón phân hợp lý. Nên kết hợp bón phân cùng với việc vun xới, làm cỏ.

Làm giàn

Tương tự với những loại cây như bầu (cách trồng bầu trong thùng xốp) hay mướp, để bí đỏ cho năng suất cao, quả to và chất lượng thì bạn cần phải làm giàn. Để làm những giàn bí đỏ chắc chắn, bạn có thể sử dụng thanh tre, thanh gỗ hay thanh sắt theo kiểu giàn ngang, giàn chữ A hay bất cứ kiểu nào phù hợp với điều kiện thực tế của bạn. Khi cây bắt đầu xuất hiện tua cuốn, bạn nên tiến hành làm giàn ngay.

Thụ phấn

Thông thường, bí đỏ thụ phấn nhờ gió hoặc các loại côn trùng. Tuy nhiên, việc trồng cây ở ban công hay sân thượng sẽ hạn chế sự thụ phấn tự nhiên của cây. Để cây có tỷ lệ đậu quả cao, bạn có thể tiến hành tự thụ phấn cho cây như sau: Ngắt hoa đực, bứt hết cánh hoa, chỉ chừa lại cuống và nhụy rồi ấn nhẹ phần nhụy vào hoa cái vài lần là được. Mỗi hoa đực có thể thụ phấn cho khoảng 1 – 3 hoa cái.

Làm cỏ và cắt tỉa

Việc làm cỏ thường xuyên sẽ giúp cây hạn chế sự cạnh tranh các chất dinh dưỡng, tạo sự thông thoáng cho cây.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể thu hoạch ngọn bí, vừa giúp cây sinh trưởng tốt hơn, vừa có nguồn rau dinh dưỡng để sử dụng.

Việc cắt tỉa những lá già, tỉa cành, tỉa nhánh gốc cũng rất quan trọng, giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi quả. Ngoài ra, bạn cần chú ý chỉnh dây bí đỏ, không để dây bò chồng chéo lên nhau.

Phòng trị sâu bệnh ở bí đỏ

Bí đỏ ít khi bị sâu bệnh tấn công. Dưới đây là một số loại sâu bệnh có thể tấn công bí đỏ:

– Về sâu hại, cây bí đỏ có thể bị các loại sâu đất, sâu xanh, sâu đục quả, bọ trĩ, rầy rệp, nhện đỏ,… tấn công.

– Về bệnh hại, bí đỏ có thể mắc các bệnh như sương mai, phấn trắng hay chết cây con.

Để phòng trừ, bạn cần chú ý tưới nước và bón phân với liều lượng hợp lý, cắt tỉa bớt những lá già, lá bị sâu bệnh tấn công. Khi phát hiện sâu bệnh với mật độ cao thì có thể sử dụng một số loại thuốc hóa học. Tuy nhiên, việc sử dụng những loại thuốc này cần tuân theo chỉ dẫn ghi trên bao bì.

Khoảng 3 tháng sau khi trồng, bạn có thể thu hoạch bí đỏ lứa đầu tiên. Bí đỏ cho thu hoạch liên tục. Việc chăm sóc càng tốt sẽ giúp cây ra được càng nhiều quả. Tùy vào mục đích sử dụng, bạn có thể thu hoạch quả non hoặc quả già. Nếu muốn thu hoạch quả non, bạn nên thu hoạch sớm hơn. Nếu muốn thu hoạch quả già để bảo quản được lâu, bạn nên thu hoạch muộn hơn, đợi đến khi quả có ngả sang màu vàng, vỏ cứng, có lớp phấn trắng bao phủ.