Hướng dẫn cách nuôi cá Ali sống khỏe

• Cá hoàng tử châu Phi, hay còn gọi là cá Ali vàng (tên khoa học: Labidochromis caeruleus) là một loài cá cảnh thuộc họ Cichlidae, xuất xứ từ hồ Malawi, nằm giữa các hòn đảo Charo và Mbowe. Loài cá này được người chơi cá cảnh biết đến lần đầu tiên tại Burundi vào những năm 1980 và được xuất khẩu sang nhiều quốc gia.
• Hiện nay, cá hoàng tử châu Phi trở nên phổ biến ở Việt Nam nhờ giá thành rẻ và ngoại hình đẹp. Chúng đã được nhập khẩu vào Việt Nam vào cuối những năm 90 và tăng mạnh vào những năm sau đó.

• Cá Ali, hay còn gọi là cá hoàng tử châu Phi (tên khoa học: Labidochromis caeruleus), là một trong những loài cá cảnh được yêu thích tại Việt Nam. Mặc dù có kích thước nhỏ, thường chỉ khoảng 10cm, nhưng cá Ali lại rất khỏe mạnh.
• Thân cá tròn và phẳng ở phần dưới gần đuôi. Phần đầu cá tròn và có miệng nhỏ và dày. Mắt cá tỷ lệ tương đối với đầu và hơi lồi ở phần trên. Vây lưng cá khá dài và cứng, trải dài dọc hết phần lưng của cá. Cá có nhiều loại màu sắc đẹp mắt như trắng, đỏ, xanh dương pha đen, vàng pha đen, vằn hổ, đen chấm trắng... Vây cá có mang ngắn và nhỏ, vây bụng dài và xòe rộng. Vây hậu môn của cá lớn dài gần đến vây đuôi. Vây đuôi của cá Ali vừa phải, có hình dạng giống cánh quạt.

Hiện nay, sau hàng chục năm phối giống và lai tạo, các loài cá Ali đã trở nên đa dạng về kích thước và màu sắc trên thị trường. Trên toàn cầu, người ta phân loại cá Ali dựa trên nguồn gốc, chủng loài,... tuy nhiên ở Việt Nam, việc phân loại cá chỉ đơn giản dựa trên màu sắc. Dưới đây là một số loài cá Ali phổ biến mà bạn có thể tham khảo:

• Cá Ali vàng: Tên tiếng Anh của loài cá này là Electric Yellow Lab. Chúng có thân hình màu vàng tươi nổi bật kết hợp với bộ vây màu đen đặc trưng. Một số con cá còn có màu ánh xanh pha với vàng tạo nên vẻ đẹp đặc biệt.
• Cá Ali xanh: Tên tiếng Anh của loài cá này là Electric Blue Lab. Chúng có thân hình tuyệt đẹp với màu xanh chủ đạo, trên thân còn có các sọc màu tím hoặc đen đậm giống như ngựa vằn.
• Cá Ali đỏ: Đây là loài cá Ali đẹp mắt, có thân hình được bao phủ bởi màu đỏ tươi giống như cá Ali vàng. Tuy nhiên, giống cá này là kết quả của quá trình lai tạo phức tạp, không thuần chủng, cho nên khá hiếm trên thị trường.

• Bể nuôi cá Ali cần có kích thước trung bình khá và chúng khá hiếu động, thường bơi lội nhiều. Vì vậy, để nuôi cá phát triển tốt, bạn cần chuẩn bị một bể có dung tích từ 50 đến 70 lít trở lên. Bên cạnh đó, hệ thống lọc nước là rất quan trọng trong việc nuôi cá Ali, thùng lọc vi sinh là một trong những cách lọc nước hiệu quả, tuy nhiên giá thành của nó khá cao.
• Nguồn nước cần được kiểm soát đúng nhiệt độ phù hợp cho cá, từ 23-26℃ sẽ giúp cá phát triển mạnh và có màu sắc đẹp. Độ cứng của nước cũng cần được duy trì ở mức từ 6 đến 15 gH để đảm bảo sức khỏe của cá Ali trong quá trình nuôi.

• Cá Ali là một loài cá ăn được nhiều loại thức ăn khác nhau. Thực phẩm cho cá Ali rất đa dạng, chúng không kén chọn. Tại môi trường tự nhiên, thức ăn chủ yếu của cá Ali là côn trùng, ốc sên và động vật nhuyễn thể.
• Trong quá trình nuôi trong bể, không cần quá chú ý vấn đề thức ăn. Người nuôi có thể cho cá ăn một lần vào cùng giờ mỗi ngày và tại một địa điểm cố định để tạo ra phản xạ cho cá.
• Các loại thức ăn phù hợp cho cá Ali bao gồm thức ăn tổng hợp, tôm và côn trùng nhỏ. Trước khi cho cá ăn, người nuôi cần làm sạch thực phẩm để phòng tránh lây nhiễm mầm bệnh hoặc ký sinh trùng cho cá.
• Đặc biệt, không nên cho cá Ali ăn thức ăn linh tinh như giun, vì điều này không tốt cho sức khỏe của chúng. Nếu nuôi chung với các loại cá khác, cần chọn thức ăn phù hợp với cả hai loài cá. Tuy nhiên, nuôi chung cần phải tìm hiểu kĩ vì cá Ali không dễ nuôi chung.

• Với cá cảnh ali, trong mùa sinh sản, những con cá cái và đực thường trở nên hung hăng hơn. Khi nhận thấy có dấu hiệu động dục, bạn nên vớt chúng sang một bể thủy sinh khác. Bể nuôi cá ali cần đảm bảo độ cứng và độ PH của nước phải đúng tiêu chuẩn để đảm bảo sức khỏe của cá.
• Khi cá cái cá ali đẻ trứng, con đực sẽ thụ tinh. Cá cái sẽ nuốt trứng vào miệng để ấp trong khoảng 3 tuần trước khi trứng nở. Trong thời gian này, cá cái không ăn gì và tập trung ấp trứng. Tuy nhiên, tỉ lệ sống của trứng cá ali thường chỉ khoảng 30%. Nếu muốn nuôi nhân tạo, bạn có thể vớt cá cái ra và chăm sóc con cá con đúng cách sau khi chúng nở. Trong tự nhiên, cá mẹ sẽ chăm sóc cá con trong vài ngày đầu đời, nếu thấy nguy hiểm chúng sẽ ngậm con lại vào miệng.

Bệnh cá Ali thường gặp như:

• Bệnh đốm trắng: Các triệu chứng thường gặp của cá cảnh mắc bệnh đốm trắng là: Cá cảnh di chuyển quá mức và có thể cọ xát vào cây hoặc đá do bị ngứa. Nếu cá nổi lên mặt nước, có thể chúng đang bị thiếu ô-xy. Ký sinh trùng ich bám trên mang cá khiến cho cá khó hấp thụ ô-xy trong nước. Cá cảnh chán ăn hoặc nhả thức ăn ra ngoài, đó là dấu hiệu của stress và bệnh. Các đốm trắng xuất hiện trên mình cá và mang cá, đôi khi dính lại với nhau tạo thành các mảng trắng. Đôi khi, đốm trắng chỉ xuất hiện trên mang cá. Cách chữa trị bệnh đốm trắng là sử dụng thuốc chữa bệnh đốm trắng, tắm cho cá bằng nước muối hoặc sử dụng thuốc kháng nấm.
• Bệnh đường ruột ở cá cảnh: Khi cá cảnh bị bệnh đường ruột hay đi phân trắng, sình bụng, chúng thường núp vào một góc và bỏ ăn. Bụng cá sưng lên trong 5-6 tiếng mà không giảm và xuất hiện những sợi trắng kéo dài từ lỗ hậu môn. Nguyên nhân bệnh có thể do thức ăn ôi thiu để quá lâu, thức ăn chưa được rã đông hoặc có thể do môi trường nước thay đổi đột ngột dẫn đến cá bị sốc. Để chữa trị bệnh, tăng nhiệt độ để thúc đẩy vòng đời của cá. Có thể sử dụng sulphat đồng (0,15 - 0,20 ppm) để chữa trị và ngăn ngừa bùng phát bệnh. Các thuốc trị bệnh cho cá cảnh là thuốc malachite green, formalin và methylene blue. Nếu sử dụng malachite green và methylene blue, cần phải sử dụng theo hướng dẫn.

• Cá có tính cách chiếm lãnh thổ mạnh mẽ, do đó cần trang trí bể nuôi cá bằng một số vật phẩm để giảm bớt cảm giác bức bách và giảm bớt thói quen bảo vệ lãnh địa của chúng.
• Mặc dù chúng khá ôn hòa, tuy nhiên cần phải tìm hiểu kỹ trước khi nuôi chung với loài cá khác như cá Ali. Tuy nhiên, rất ít người nuôi cá ghép với Ali và tỷ lệ thành công không cao, vì vậy không thích hợp nuôi chung với các giống cá khác.
• Nếu nuôi chung với loài cá khác, bản năng cạnh tranh dễ khiến chúng cạnh tranh môi trường sống với các loại cá khác. Do đó, tốt nhất là nên nuôi 1 giống cá và có thể nuôi chung cá lớn và cá bé. Ngoài ra, trong họ giống cá này còn có nhiều giống cá khác, cũng được giới nuôi cá ưa chuộng như cá Ali xanh vằn, sao, Venustus, đỏ, Benga Peacock, Aulonocara, trắng mắt đỏ…