Cá tra, Cá basa bao lâu thì thu hoạch? Cách nuôi trong bể bạt ao đất

Cá tra và cá ba sa đều thuộc họ cá tra Pangasiidae. Cá tra thuộc bộ cá nheo Siluriformes, giống cá Tra dầu. Cá basa cũng thuộc bộ cá nheo nhưng thuộc giống cá ba sa. Cá tra và cá ba sa phân bố chủ yếu ở lưu vực sông Mê Kông gồm các quốc gia Việt Nam, Thái Lan, Lào, Campuchia.

Cá tra là loài cá da trơn (không có vẩy). Thân của cá tra dài, lưng có màu xám, bụng màu bạc trắng. Miệng rộng có 2 đôi râu dài. Cá tra hô hấp qua da, nhờ đó chịu được môi trường nước đặc thiếu oxi hòa tan. Loại cá này tiêu hao oxy thấp hơn các loài cá mè, trôi, trắm cỏ, chép.

Cá tra sống trong nước ngọt hoặc vùng nước lợ, chịu được nước có phèn pH 4-5. Cá tra không chịu được nhiệt độ thấp, khi nước xuống thấp tới 10-12 độ C cá có thể bị chết. Loại cá này có thể chịu được nhiệt độ cao tới 39 độ C.

Cá ba sa cũng là cá da trơn. Thân của cá dài, đầu ngắn, tròn dẹt, trán rộng. Miệng cá nhỏ, lệch về phía dưới răng hàm trên và có hai đôi râu ở cả hàm trên và hàm dưới. Râu hàm trên ngắn bằng khoảng 1/2 râu hàm dưới.

Mắt của cá ba sa to, bụng to, hai lá mỡ dày, phần sau thân dẹp lưng đầu màu xám xanh, bụng màu trắng bạ. Cá ba sa khác với cá tra ở chỗ không có cơ quan hô hấp phụ, vì vậy chịu đựng kém trong môi trường thiếu oxy.

Cá ba sa chủ yếu sống ở môi trường nước ngọt. Có thể chịu được nhiệt độ trong khoảng 18-40 độ C. Cá basa chịu được nước có độ chua phèn ít, pH=5 trở lên. Loại cá này có nhu cầu oxy cao nên môi trường nước nuôi cá phải có hàm lượng oxy hòa tan cao (nước sạch giàu oxy).

Cá tra và cá ba sa có tốc độ sinh trưởng nhanh vì vậy sau khi nuôi từ 6-8 tháng cá đã đạt được trọng lượng 1,2 -1,5 kg/con và có thể thu hoạch. 

Để thu hoạch cá có thể quây từng góc ao hoặc nửa ao vì cá thường đi theo đàn, hạn chế đánh cá vào lưới rồi thả ra làm hại cá. 

Thời điểm thu hoạch tốt nhất ở các tỉnh phía Bắc là trước các đợt rét đậm, vì vậy nên tập trung thu hoạch vào tháng 11 và kết thúc vào tháng 12 dương lịch. 

Nên tập trung thu hoạch từ 2-3 ngày để dứt điểm một ao, sau đó tát cạn, vét bùn. Khử trùng ao và chuẩn bị nuôi một vụ khác để đạt được năng suất cao. 

Chuẩn bị ao nuôi

Ao nuôi cá tra, cá basa có diện tích từ 500m2 trở lên, có độ sâu nước 1,5-2m. Bờ ao chắc chắn, để đảm bảo thì có thể xây hoặc kè bằng vật liệu cứng. Bờ ao có chiều cao an toàn và cao hơn mực nước cao nhất trong năm để không tràn vào mùa lũ.

Ao nuôi cá cần thiết kế cống để chủ động cấp nước, thoát nước cho ao dễ dàng. Cần thực hiện tháo cạn nước hoặc tát cạn ao, bắt hết cá trong ao sau đó dọn rong rêu, cỏ dưới đáy áo.

Vét bùn, chỉ để lại lớp bùn dày 0,2-0,3m ở đáy ao. Dùng vôi bột rải khắp đáy ao và bờ ao để khử trùng sau đó phơi đáy ao 2-3 ngày trước khi thả cá vào.

Sau cùng cho nước từ từ vào ao qua cống có chắn lưới lọc. Đảm bảo nước được lọc bằng 2 lần lưới nhằm ngăn không cho dịch hại (rắn, cá lóc, cá trê, cá rô…), cá tạp lọt vào ao cạnh tranh thức ăn và không khí trong ao.

Mùa vụ thả giống và thu hoạch

Ở những tỉnh miền Nam, do khí hậu nắng nóng quanh năm vì vậy cá có thể được nuôi quanh năm. Do thế, mùa vụ thả cá giống và thu hoạch ở các tỉnh miền nam Việt Nam sẽ không rõ ràng và không ảnh hướng đến năng suất, sản lượng.

Ở các tỉnh phía Bắc, do khí hậu nhiệt đới có gió mùa vì vậy mùa vụ có thể thả và thu hoạch cá tra, cá ba sa cần được cân nhắc để đảm bảo tránh được các thất thoát do nhiệt độ lạnh.

Việc thả giống cá tra, cá ba sa ở các tỉnh phía Bắc nên thực hiện vào khoảng từ tháng tư đến hết tháng bảy hằng năm và thu hoạch từ tháng 10 đến tháng 12. Tuy nhiên, nên kết thúc việc thu hoạch trong tháng 12 để tránh cá bị rét và chết.

Thức ăn nuôi cá

Cá tra và cá ba sa là loài cá ăn tạp. Thức ăn thiên về những thức ăn có nguồn gốc động vật. Tuy nhiên cá tra và cá ba sa cũng rất dễ thích nghi với nhiều loại thức ăn khi cá đạt trọng lượng từ 1-2 lạng.

Có thể sử dụng nguyên liệu có sẵn tại địa phương và kết hợp một cách hợp lý để làm thức ăn cho cá tra và cá basa. Những thức ăn này phải đảm bảo hàm lượng protein trong thức ăn từ 15-20%.

Cho cá ăn vào khoảng thời gian 8-9 giờ sáng và 16-17 giờ chiều. Buổi sáng cho ăn khoảng 40% và buổi chiều cho ăn 60% lượng thức ăn trong ngày. Không nên đổ thức ăn xuống cùng một lúc mà nên cho cá ăn từ từ để cá ăn hết, tránh để thức ăn dư thừa chìm xuống đáy ao gây ô nhiễm nước và lãng phí thức ăn.

Cần theo dõi tình hình sử dụng thức ăn của cá để điều chỉnh tăng lượng thức ăn cho phù hợp theo từng thời kỳ của cá. Lúc đầu cá sẽ tập trung thành quầng, đàn khi ném thức ăn xuống hồ. Sau đó chúng sẽ tản dần khi no vì vậy cần chú ý quan sát.

Quản lý ao nuôi

1. Cần kiểm tra tình trạng thức ăn thừa, kiểm tra màu nước để có biện pháp điều chỉnh tăng, giảm lượng thức ăn cho cá
2. Mặc dù cá tra và cá ba sa có khả năng chống chịu tốt trong điều kiện nuôi mật độ cao và nước ao ít thay đổi. Tuy nhiên nên định kỳ thay nước và cấp nước mới để môi trường ao luôn sạch sẽ, phòng cho cá không bị nhiễm bệnh.
3. Cứ định kỳ khoảng 10 ngày thì thay ½-1/3 nước cũ và cấp đủ nước sạch cho ao.