Tác dụng của cây mã đề đối với sức khỏe

Cây mã đề có tên khoa học là Plantago asiatica. Người ta thường gọi cây mã đề bằng những tên gọi khác như mã tiền xá, xa tiền thảo.

Đây là loài cây thân thảo, sống lâu năm. Thân cây có chiều cao khoảng 10 - 15cm.

Lá có màu xanh, hình dạng giống với chiếc thìa, có lúc lá lại có hình dạng giống như hình quả trứng. Trên phiến lá có gân hình cung, chạy dọc theo đường sống lá và tất cả gân đồng quy lại ở ngọn và gốc lá. Chiều dài của lá khoảng 5 - 12cm, chiều rộng khoảng 3,5 - 8cm. Lá mọc thành hình hoa thị, mép lá nguyên hoặc có răng cưa nhỏ.
Cụm hoa có cán dài hơn lá và mọc ra từ kẽ lá. Kích thước của hoa nhỏ, tràng hoa xếp xen kẽ với các lá đài, mỏng và khô xác.

Cây mã đề cũng có quả nang dài khoảng 3,5 - 4mm, hình chóp thuôn. Hạt có màu nâu hoặc đen bóng, hơi dẹt.

Thông thường, mùa cây ra hoa và kết quả vào khoảng tháng 5 đến tháng 8 hằng năm.

Cây có chức năng tái sinh, tái sinh bằng rất nhiều cách đặc biệt là bằng nhánh và có khi là bằng hạt.

Theo nghiên cứu, bên trong lá mã đề có chứa những thành phần như axit phenolic, iridoid (catalpol, aucubosid), nhiều flavonoid (như quercetin, apigenin, baicalin,...), chất nhầy hay dầu béo.

Theo Y học cổ truyền, cây mã đề có vị ngọt, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, chỉ ho, tiêu đờm và lợi tiểu. Bên cạnh đó, người ta còn sử dụng mã đề để trị ho, long đờm, viêm phế quản, viêm thận và các bệnh liên quan đến tiểu tiện (tiểu ra máu, đái dắt,...). Đối với đường tiêu hóa, cây mã đề có tác dụng điều trị viêm loét dạ dày - tá tràng.

Ngoài công dụng chữa bệnh, người ta cũng có thể sử dụng cây mã đề như một loại rau xanh, có thể nấu cây mã đề thành món canh hay cháo đều được.

Tất cả các bộ phận của cây mã đề đều có thể sử dụng được. Sử dụng dưới dạng phơi hay sấy khô đều được.

Dưới đây là một số bài thuốc thông dụng từ cây mã đề:

- Bài thuốc điều trị viêm cầu thận cấp tính: Bạn cần chuẩn bị cây mã đề, thạch cao, ma hoàng làm thuốc, đại táo có thêm quế chi và cam thảo 6g. Sắc những bài thuốc trên theo một thang thuốc để uống mỗi ngày.

- Bài thuốc điều trị viêm cầu thận mạn tính: Bạn cần chuẩn bị 16g mã đề, 12g phục linh, 12g hoàng bá, 12g rễ cỏ tranh phải có đủ 1 lượng, 12g hoàng liên cần, 8g trư linh, 8g mộc thông cần. Sắc những nguyên liệu trên với nước để uống mỗi ngày.

- Bài thuốc điều trị sỏi bàng quang: Bạn cần chuẩn 30g mã đề cùng với 30g rau diếp cá. Mỗi ngày, bạn sắc những nguyên liệu trên với nước rồi chia thành 2 lần uống trong ngày, sử dụng liên tục bài thuốc trong vòng 5 ngày.

- Bài thuốc điều trị sỏi đường tiết niệu: Bạn cần chuẩn bị 20g mã đề, 30g rau diếp cá cùng 20g rễ cỏ tranh. Sắc những nguyên liệu trên để uống trong ngày.

- Bài thuốc điều trị đi tiểu ra máu: Bạn cần chuẩn bị 12g lá mã đề tươi và 12g lá ích mẫu tươi. Đem 2 loại lá này mang đi giã nát rồi lấy nước cốt để uống trong nhiều ngày sẽ thấy tình trạng bệnh được cải thiện.

- Bài thuốc điều trị chảy máu cam: Bạn cần chuẩn bị một ít lá mã đề tươi rồi mang đi rửa sạch và giã thật nát. Sau đó, cho vào đó ít nước cho thật ẩm rồi vắt thật kỹ rồi lấy nước cốt uống. Khi bị chảy máu cam, bạn nên nằm yên trên giường, để gối cao đầu, sử dụng bã của cây mã đề đem đắp lên trán để chữa bệnh, nếu máu cam chảy ra quá nhiều ta cần dùng bông sạch cuộn tròn nút bên mũi chảy, uống thuốc khoảng vài ngày sẽ thấy tình trạng này được cải thiện.

- Bài thuốc thanh nhiệt và lợi tiểu: Bạn cần chuẩn bị 10g hạt mã đề và 2g cam thảo rồi đem sắc với 600ml nước cho đến khi còn khoảng 200ml thì dừng lại, chắt lấy nước rồi chia đều thành 3 phần uống làm 3 lần trong ngày.

Đọc thêm:

1. Tác dụng của cây cỏ máu
2. Tác dụng của cây chó đẻ
3. Tác dụng của cây ngải cứu