Cây câu đằng là cây gì? Có tác dụng gì, Chữa bệnh gì?

Cây câu đằng, hay còn được gọi là vuốt lá mỏ hay dây móc câu, có tên khoa học là Uncaria rhynchophylla. Đây là một loài cây thân leo, cành non có rãnh dọc, tiết diện vuông góc. Khi về già, cành non sẽ chuyển dần sang màu xám hoặc nâu đen, trông sẽ thô và cứng hơn.

Các lá của cây câu đằng có cuống ngắn, mọc đối xứng nhau và thường lá sẽ mọc cong xuống. Ở kẽ lá có gai nhọn.

Hoa câu đằng tụ hợp thành cụm hình cầu, có thể là đơn độc hoặc tạo thành các chùm hoa ở đầu cành hay các kẽ lá.

Quả câu đằng dài, dạng nang dẹt. Bên trong quả có chứa nhiều hạt có cánh. Mùa cây ra hoa và quả thường diễn ra từ tháng 3 đến tháng 7 hằng năm.

Loài dược liệu này hiện nay chưa được trồng. Để có được loại dược liệu này, người ta sẽ thu hoạch những cây mọc hoang dại trong tự nhiên. Cây câu đằng mọc hoang ở các tỉnh vùng núi cao phía Bắc như Cao Bằng, Lào Cai, Lạng Sơn, Yên Bái... Khi tiến hành thu hoạch, người ta sẽ cắt những mẩu cành, lấy phần đốt có móc câu để đem về. Sau khi đem về sẽ được phơi hay sấy khô. Tuy nhiên, có phần đốt có 1 móc trong khi có phần đốt lại có 2 móc câu. Trong đó, loại có 2 móc câu được cho rằng là loại tốt hơn.

Trên thế giới hiện nay, cây câu đằng thường phân bố và tập trung chủ yếu ở những nước khu vực nhiệt đới hay cận nhiệt đới như Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia,…

Đọc thêm:

1. Cây hoàng tinh là cây gì? Có tác dụng như thế nào?
2. Cây canh châu là cây gì? Có tác dụng gì? có ăn được không?
3. Cây trái nổ là gì? Có tác dụng gì? trị bệnh gì?
4. Dây thần thông là cây gì? có tác dụng gì? chữa trị bệnh gì?
5. Cây rau dệu là cây gì ? có tác dụng gì? trị bệnh gì?

Theo các nghiên cứu, thành phần hóa học chủ yếu có trong cây câu đằng là alcaloid. Cụ thể, trong thân và rễ của cây câu đằng có khoảng 0,041% alcaloid toàn phần. Ngoài ra còn có chứa các thành phần khác như rhynchophyllin, isorhynchophuyllin, isocorynoxcin, corynoxcin, akumigin, valestachotchamin hay hirsutein.

Theo Y học cổ truyền, cây câu đằng có vị ngọt, tính hàn, vào 2 kinh can và tâm bào. Loại thảo dược này có tác dụng bình can, thanh nhiệt và trấn kinh. Thông thường, người ta sẽ sử dụng nó để chữa chứng hàn nhiệt kinh giản, chứng khóc đêm ở trẻ em và bệnh cao huyết áp, chứng đau đầu nhức mắt ở người lớn. Ngoài việc sử dụng để làm thuốc, cây câu đằng còn được sử dụng để làm nguồn chát chát khi ăn trầu.

Còn theo Y học hiện đại, cây câu đằng mang đến những tác dụng sau:

- Tác dụng hạ áp, trì hoãn và kéo dài: Theo các nghiên cứu, chất kiềm trong câu đằng chính là thành phần hạ áp cơ bản. Với một liều lượng nhỏ rhynchophyllin sẽ có tác dụng hưng phấn trung khu hô hấp. Đồng thời nó còn làm giảm mạch máu ngoại biên. Từ đó, huyết áp hạ xuống một cách vô cùng rõ rệt. Một lưu ý khi sử dụng câu đằng đó là không nên đun chúng quá lâu bởi điều này có thể làm tác dụng hạ áp của nó giảm.

- Tác dụng an thần, chống co giật: Tác dụng này đã được xác thực bằng các thí nghiệm trên động vật. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu nó có tác dụng phụ là gây buồn ngủ hay không.

- Tác dụng ức chế cơ trơn: Với tác dụng này, bạch câu đằng làm ức chế cơ trơn của ruột hay làm dịu cơn co thắt cơ trơn của phế quản.

Với những tác dụng trên, câu đằng là thành phần để điều chế các loại thuốc điều trị các bệnh như đau đầu, chóng mặt, co giật, huyết áp cao, liệt thần kinh mặt,...

Là một loại dược liệu được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc Y học cổ truyền nên thông thường, bạch câu đằng sẽ được sử dụng dưới dạng bột hay phơi sấy khô để sắc lấy nước uống. Tuy nhiên, khi sắc nước cần chú ý không đun quá lâu (trên 10 phút) để đảm bảo các dược tính của câu đằng. Bên cạnh đó, cần tránh lạm dụng thuốc, chỉ nên sử dụng khoảng 4 - 10g câu đằng mỗi ngày.