Tác dụng của cây cúc tần (từ bi)

Cây cúc tần có tên khoa học là Pluchea indica (L.) Less., thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cây cúc tần có nơi sinh sống đa dạng. Loại cây này thường phát triển tốt ở những vùng đất ngập nước, đất ven sông, ven biển và vùng nước mặn như rừng ngập mặn. Bên cạnh đó, loại cây này cũng có thể phát triển ở vùng đồi núi.

Cúc tần thuộc loại cây bụi, chiều cao trung bình từ 1-2m. Cây mọc thẳng đứng, thân tròn, toàn thân được bao phủ bởi một lớp lông mỏng. Từ thân chính sẽ phân ra thành nhiều cành nhỏ. Khi còn non, thân có màu xanh, khi già thì chuyển thành màu nâu tía.

Lá của cúc tần thuộc loại lá đơn, có hình bầu dục, nhọn ở đầu, mọc cách nhau. Lá có màu xanh lục sáng, hơi thô nhám, hai mặt lá gần giống nhau. Mép lá có răng cưa nhọn, không đều. Gân lá hình lông chim, nổi rõ ở mặt dưới của lá.

Hoa của cây mọc thành từng cụm kèm theo 3-7 chuỗi lá ở đầu ngọn các nhánh. Đầu của mỗi chùm có cuống ngắn màu tím. Quả có hình trụ thoi, có 10 cạnh màu nâu nhạt.

Theo y học cổ truyền, cúc tần có vị đắng và tính ấm nên có tác dụng tán phong hàn, khu phong, trừ thấp, hoạt huyết, giúp tiêu hóa tốt. Do đó, cây cúc tần thường được dùng trong các bài thuốc điều trị các bệnh như viêm phế quản, đau lưng, đau nhức xương khớp.

Theo y học hiện đại, các hoạt chất stigmasterol và ꞵ-sitosterol có trong cây cúc tần có tác dụng trong việc điều trị bệnh đái tháo đường. Ngoài ra nếu hai loại hợp chất này được chiết từ phần rễ của cây cúc tần thì còn có khả năng trung hòa nọc độc của loài rắn hổ bướm Daboia russelii và rắn hổ đất Naja kaouthia, làm giảm biến chứng xuất huyết và nguy cơ tử vong do nọc độc rắn gây nên.

Cây cúc tần còn có tác dụng kháng khuẩn, chống lại Entamoeba histolytica và kiểm soát các triệu chứng của bệnh lao.

Loại tinh dầu có trong lá cúc tần khi được pha loãng trong polyethylene glycol sẽ tạo nên tác dụng kháng khuẩn, chống lại một số loại nấm và vi khuẩn gây bệnh như Escherichia coli, Staphylococcus aureus, nấm Candida albicans, Microsporum gypseum và Xanthomonas campestris.

Chiết xuất dung dịch từ lá cúc tần có chứa các chất chống viêm và chống oxy hóa như flavonoid và phenolic nên cúc tần còn có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây hại.

Chiết xuất từ phần rễ và phần lá của cây có chứa các thành phần như saponin, tanin, flavonoid, proanthocyanidin và phenol có tác dụng ức chế các liên kết vận chuyển cassette ATP trong tế bào ung thư nên còn có tác dụng ngăn ngừa ung thư.

Bên cạnh đó, nhờ bộ rễ có chứa các chất ức chế prostaglandin E2 và carrageenan – 2 tác nhân gây sưng bàn chân và phù khớp nên cây cúc tần còn có khả năng chống viêm.

Điều trị cảm, sốt

• Nguyên liệu: 20g cúc tần khô.
• Thực hiện: Đun sôi với nước sạch, uống trong ngày. Ngoài ra, người bệnh có thể đun một nắm lá cúc tần tươi và một nắm lá chanh dùng để xông hơi để giải cảm.

Chữa đau nhức, mỏi lưng

• Nguyên liệu: một nắm lá cúc tần tươi.
• Thực hiện: Đem sao lá cúc tần tươi với rượu trắng. Sau đó bọc hỗn hợp này trong một chiếc khăn để chườm lên vùng bị đau.

Điều trị thấp khớp, đau nhức xương khớp

• Nguyên liệu: 20g cúc tần; 20g rễ cây bưởi bung; 20g rễ trinh nữ; 10g đinh lăng; 10g cam thảo dây.
• Thực hiện: Đem các nguyên liệu sắc để lấy nước uống. Sử dụng bài thuốc trên liên tục trong 5-7 ngày nhằm giúp giảm nhẹ triệu chứng đau xương, thấp khớp.

Chữa trị chứng bí tiểu

• Nguyên liệu: 40g lá cúc tần khô hoặc 100g lá tươi.
• Thực hiện: Đem đun sôi với nước để lấy nước uống hằng ngày.

Giảm căng thẳng, mệt mỏi

• Nguyên liệu: 50g cúc tần; 50g hoa cúc trắng; 100g óc lợn; 100g đu đủ chín tới.
• Thực hiện: Đem các nguyên liệu hầm canh với các bước như sau: trước hết cho cúc tần; đu đủ và hoa cúc trắng đun sôi trong 1 lít nước. Cho óc lớn vào đun thêm 20 phút sau đó tắt bếp. Dùng nóng trước bữa cơm chính. Nên thực hiện 2 lần một ngày trong vòng 1 tuần để hết mệt mỏi, căng thẳng.

Điều trị viêm phế quản

• Nguyên liệu: 20g cúc tần già rửa sạch; 3g gừng; 50g thịt nạc; 2 nắm gạo.
• Thực hiện: Băm nhỏ cúc tần với gừng sau đó đem các nguyên liệu nấu cháo. Dùng ăn 3 lần một ngày, thực hiện trong vòng 3 ngày.

Giúp tăng cường hệ tiêu hóa

Để kích thích hệ tiêu hóa và tăng hấp thu chất dinh dưỡng có thể ăn một nắm lá cúc tần tươi sau mỗi bữa ăn.

Đọc thêm: Tác dụng của cây sâm đất