Tác dụng của cây đan sâm (vị thuốc quý của Việt Nam)

Cây đan sâm có tên khoa học là Salvia miltiorrhiza. Đây là một loài cây thân thảo, sống lâu năm. Chiều cao trung bình của cây khoảng 30 - 80cm.

Thân cây có màu nâu đỏ, nhỏ và vuông. Bề mặt thân có các rãnh dọc chữa lành, được bao phủ bởi một lớp lông ngắn màu trắng vàng.

Lá có màu xanh lục, mọc đối xứng và có lông nhỏ. Mép lá có răng cưa thẳng. Có khoảng 3 - 5 hoặc thậm chí là 7 lá chét. Trong đó, các lá chét ở giữa thường lớn hơn. Mặt trên của lá chét có màu xanh lục còn mặt dưới có màu xanh xám. Bề mặt lá chét cũng được bao phủ bởi một lớp lông mềm màu trắng. Gân lá ở mặt lá dưới nhô ra, chia lá chét thành nhiều đoạn nhỏ.

Hoa có màu đỏ tím hoặc tím nhạt, thường mọc thành chùm ở đầu cành. Mỗi chùm hoa có chiều dài khoảng 12 – 15cm, mỗi vòng gồm có 4 – 9 hoa nhỏ. Trong năm, mùa hoa nở thường diễn ra từ tháng 5 đến tháng 8. Sau đó, vào khoảng tháng 6 đến tháng 9 là mùa cây ra quả.

Theo nghiên cứu, cây đan sâm có chứa các thành phần hóa học như iso cryptotanshinone, cryptotanshinone, ceton, methyl-tanshinone, vitamin E hay acid lactic.

Theo Y học cổ truyền, cây đan sâm có vị đắng, không có độc, tính hơi hàn, quy vào Can, Tâm và Tâm bào. Chính vì thế, nó có tác dụng thúc đẩy tuần hoàn máu và loại bỏ huyết ứ, thông phế và giảm đau. Người ta thường sử dụng nó để điều trị kinh nguyệt không đều, bế kinh, đau thắt ngực, huyết khối, tức ngực, mất ngủ.

Không giống như tác dụng của cây cỏ máu, cây đan sâm dựa theo Y học hiện đại, nhiều nghiên cứu, thí nghiệm đã chỉ ra rằng, cây đan sâm đem lại những tác dụng sau:

- Ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch.

- Chống tăng lipid máu.

- Ngăn ngừa tiểu đường

- Ngăn ngừa tăng huyết áp

- Ngăn ngừa thiếu máu não

- Chống viêm, chống oxy hóa, ức chế tế bào ung thư

- Ngăn ngừa và chống bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer

Thông thường, người ta thường sử dụng cây đan sâm dưới dạng thuốc sắc với liều lượng từ 9 - 15g/ngày. Dưới đây là một số bài thuốc kinh nghiệm được sử dụng phổ biến từ cây đan sâm:

- Bài thuốc điều trị suy nhược cơ thể, thiếu máu: Bài thuốc này được sử dụng cho phụ nữ mất máu sau sinh. Bạn cần chuẩn bị 8g đan sâm; 0,6g chu sa; phục linh, đương quy, viễn chí, toan táo nhân, bá tử nhàn, mỗi loại 8g; cát cánh, ngũ vị tử, mỗi loại 6g; mạch môn, thiên môn, mỗi loại 10g; huyền sâm, địa hoàng, mỗi loại 12g. Đem những nguyên liệu này sắc với nước để uống mỗi ngày.

- Bài thuốc bồi bổ cơ thể, bổ Can Thận: Bạn cần chuẩn bị 400g đan sâm; 200g đương quy; hà thủ ô đỏ, ngọc trúc, hoài sơn, mỗi loại 400g; trạch tả, đơn bì, mạch môn, bạch linh, mỗi loại 200g; thù nhục, thanh bì, chỉ thực, mỗi loại 200g. Tiến hành tán thuốc thành từng miếng nhỏ rồi sắc với mật ong hoặc siro mỗi lần 5g, mỗi ngày uống 4 - 6 viên.

- Bài thuốc điều trị đau tức ngực, đau nhói tim: Bạn cần chuẩn bị 32g đan sâm; 16g hồng hoa, 10g đương quy vĩ; trầm hương, xuyên khung, uất kim, mỗi loại 20g; qua lâu, xích thược, hẹ, hương phụ chế, mỗi loại 12g. Sắc những nguyên liệu trên với nước để uống mỗi ngày.

- Bài thuốc điều trị chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt, ù tai: Bạn cần chuẩn bị 12g đan sâm, 12g đảng sâm, 6g ngũ vị tử, 8g toan táo nhân, 12g sa sâm, 12g mạch môn, 12g thục địa, 12g thiên môn, 8g bá tử nhân, 12g long nhãn và 8g viễn chí. Sắc những dược liệu trên với nước để uống mỗi ngày.