Cây đại hoàng là cây gì? Có tác dụng như thế nào?

Cây đại hoàng có tên khoa học là Rheum rhabarbarum. Đây là loại cây thân thảo, hình trụ và sống lâu năm. Phần ruột bên trong của thân cây rỗng trong khi đó bên ngoài nhẵn nhụi. Chiều cao trung bình của cây đại hoàng có thể lên đến 2m.

Rễ cây có kích thước khá to, thô và có hình viên chùy ngắn. Vỏ cây có màu nâu tím với mùi thơm hơi hăng.

Lá cũng có kích thước lớn, cuống dài, mọc so le nhau từ gốc cây. Gốc lá có hình tim, xẻ thành 3 - 7 thùy còn hai bên mép lá có răng cưa.

Thông thường, hoa có dạng hình chùy, mọc thành chùm ở đỉnh cây. Khi còn non, hoa sẽ có màu tím nhạt, dần dần, khi trưởng thành, màu sắc của hoa sẽ chuyển sang xanh lục nhạt hoặc vàng trắng. Quả có hình tròn 3 cạnh với kích thước khá dài.

Thông thường, người ta sẽ thu hoạch những cây đại hoàng từ 3 năm trở lên. Thời điểm thu hoạch dược liệu đại hoàng thường diễn ra vào tháng 9 - 10 hằng năm. Trong đó, phần củ rễ đại hoàng là phần được sử dụng để làm thuốc.

Theo nghiên cứu, cây đại hoàng có tính hàn, vị đắng và không chứa độc tố. Khi sử dụng, cây đại hoàng sẽ quy vào các kinh tỳ, vị, can. Về thành phần hóa học, trong dược liệu đại hoàng có chứa các hoạt chất như: dẫn chất của anthraquinon oid, các hợp chất có tanin, axit béo, glucose, canxi oxalate, fructose,...

Theo Y học cổ truyền, đại hoàng có tác dụng an hòa ngũ tạng, phá đàm thực, luyện ngũ tạng, điều trung hóa thực. Vì vậy, người ta thường sử dụng đại hoàng để điều trị ứ huyết ở vùng bụng, điều trị táo bón hay ứ huyết ở vùng bụng do nhiệt cũng như các triệu chứng khác (chảy máu cam, nôn ra máu,...)

Còn theo Y học hiện đại, đại hoàng có tác dụng cầm máu vết thương, giảm tính thẩm thấu của các mao mạch, kích thích tạo ra nhiều tiểu cầu, lợi mật, lợi tiểu, kháng khuẩn, gây mê, hạ huyết áp, ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư, ngăn ngừa tình trạng chướng bụng gây ra bởi các bệnh lý về gan cũng như bảo vệ gan, giảm lượng cholesterol xấu trong máu.

Một số bài thuốc từ cây đại hoàng dựa trên kinh nghiệm dân gian

Dưới đây, bạn có thể tham khảo một số bài thuốc từ cây đại hoàng dựa trên các kinh nghiệm dân gian:

+ Bài thuốc điều trị táo bón: Bạn cần chuẩn bị 9g đại hoàng (sao vàng), 9g hậu phác, 15g hỏa ma nhân và 6g chỉ thực. Đem những nguyên liệu trên để sắc lấy nước rồi chia thành 2 - 3 lần uống trong ngày trước bữa ăn. Nên sử dụng khi thuốc còn ấm và cho đến khi các triệu chứng táo bón hết hẳn.

+ Bài thuốc điều trị trĩ, nôn ra máu, chảy máu cam: Cần chuẩn bị đại hoàng (sao cháy), hoàng liên, hoàng cầm, mỗi loại 12g. Đem sắc nguyên liệu với nước uống mỗi ngày 1 thang, chia thành 2 - 3 lần uống trước bữa ăn.

+ Bài thuốc điều trị sưng vú: Cần chuẩn bị đại hoàng và phấn thảo, mỗi loại 40g. Đem hai loại dược liệu này tán thành bột rồi nấu với rượu ngon thành cao. Khi sử dụng, bạn chỉ cần lấy phần cao đã được nấu bôi vào vải rồi dán trực tiếp vào chỗ sưng.

+ Bài thuốc điều trị mụn nhọt: Bạn cần chuẩn bị một ít rễ cây đại hoàng đã sấy khô. Sau đó, dùng rễ đại hoàng tán thành dạng bột mịn, mỗi lần uống khoảng 9g. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể hòa bột đại hoàng với nước để làm thành dạng nhão như hồ. Sau đó, sử dụng để bôi vào những vị trí đang bị mụn nhọt.